In de periode 2022-2024 wordt een significante stijging in het totaal aantal uitkeringen voor de arbeidsongeschiktheidswetten in Nederland verwacht, met een opvallende toename in het aantal WIA- (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) en Wajong- (Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten) uitkeringen.
Tegenover deze stijging staat een daling van het aantal uitkeringen onder de WAO (Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering) en WAZ (Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen). Om het UWV te ontlasten is de vereenvoudigde WIA-claimbeoordeling voor de leeftijdscategorie 60 jaar en ouder door het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) ingevoerd. Deze aanpak, bekend als de 60-plusmaatregel, maakt deel uit van een breder pakket aan maatregelen gericht op het verminderen van de wachttijden voor sociaal-medische beoordelingen.
Deze veranderingen hebben zowel volume- als financiële effecten. Door de versnelde beoordelingsprocedure hoeft het UWV minder voorschotten te verstrekken en kunnen meer WIA-uitkeringen worden toegekend, waardoor mensen sneller duidelijkheid krijgen over hun uitkeringssituatie. De maatregel is van kracht tot en met eind 2024 en draagt bij aan een stijging van de totale uitkeringslasten voor de arbeidsongeschiktheidswetten van € 14,1 miljard in 2022 naar € 16,2 miljard in 2023, met een verdere toename naar € 17,9 miljard in 2024.
Naast de specifieke veranderingen in de arbeidsongeschiktheidswetten, zijn er ook algemene economische factoren die de uitkeringslasten beïnvloeden. Zo heeft de verhoging van het wettelijk minimumloon en de AOW-leeftijd directe impact op de uitkeringslasten. De verhoging van het minimumloon met 10,15% in januari 2023, gevolgd door verdere indexaties, en de stapsgewijze verhoging van de AOW-leeftijd resulteren in hogere uitkeringslasten door langere uitkeringsperioden.
