In Nederland neemt het aantal mensen dat een beroep doet op arbeidsongeschiktheidsuitkeringen toe. Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) verwacht in 2024 een toename tot 852.800 uitkeringen voor arbeidsongeschikten, tegenover 840.100 in het voorgaande jaar. Deze stijging is voornamelijk zichtbaar in de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA), die sinds 2015 elk jaar een toenemend aantal aanvragen registreert, met een record van ruim 60.000 instromingen vorig jaar.
Deze toename wordt grotendeels toegeschreven aan de vergrijzing van de beroepsbevolking, met name mensen van 60 jaar en ouder, die door de verhoging van de AOW-leeftijd langer doorwerken en daardoor ook langer een beroep doen op arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Daarnaast heeft de vereenvoudigde beoordeling van 60-plussers voor de WIA, als onderdeel van een breder pakket aan maatregelen om de wachttijden voor sociaal-medische beoordelingen te verkorten, geleid tot een stijging van de toekenningen. Deze maatregelen zijn echter tijdelijk en lopen eind 2024 af.
Een andere factor die bijdraagt aan de toenemende instroom in de WIA is de impact van long covid, waarbij in de eerste drie kwartalen van dit 2023 3.665 mensen met long covid in de WIA zijn ingestroomd, waarvan bijna driekwart volledig arbeidsongeschikt is verklaard.
Het UWV kampt met uitdagingen op het gebied van capaciteit voor de beoordeling van aanvragen. Een afname van het aantal verzekeringsartsen, veroorzaakt door pensionering van ervaren artsen en de instroom van jongere collega's die vaak nog opgeleid moeten worden, beïnvloedt de productiviteit en draagt bij aan de oplopende wachttijden voor beoordelingen. Vorig jaar wachtten meer dan 17.000 mensen nog op een beoordeling. Het UWV streeft naar het terugbrengen van de maximale wachttijd van negen naar zeven maanden dit jaar.
